Dzięki nowym przepisom, które weszły w życie 15 listopada 2023 r. postępowania spadkowe będą trwały krócej, zwiększy się też bezpieczeństwo prawne spadkobierców.
- Zawężenie III grupy spadkowej.
Krąg spadkobierców został w tej grupie zawężony do dziadków, rodzeństwa rodziców spadkodawcy oraz ich dzieci. W wyniku tej zmiany sądy nie będą musiały już – często przez długi czas – poszukiwać krewnych zmarłego, który nie pozostawił testamentu.
Zgodnie z nowymi przepisami, stryjeczne i cioteczne wnuki oraz dalsze pokolenia, często nieutrzymujące faktycznych relacji ze spadkodawcą, zostały wyłączone od dziedziczenia po nim. Konsekwentnie, jeśli któreś z dziadków spadkodawcy umrze przed spadkodawcą, udział w spadku, który by mu przypadał, zostanie podzielony równo między jego dzieci. Natomiast gdy taka sytuacja dotyczyć będzie dzieci dziadków spadkodawcy (jego stryjostwa lub wujostwa), udział spadkowy przypadał będzie w równych częściach ich dzieciom. - Nowe przesłanki niegodności dziedziczenia.
Przepisy doprecyzowały pojęcie niegodności dziedziczenia. Osoby, które uporczywie uchylały się od wykonywania wobec spadkodawcy obowiązku alimentacyjnego, mogą zostać wyłączone z dziedziczenia. Dotyczy to również osób, które uporczywie uchylały się od sprawowania nad spadkodawcą pieczy.
- Ułatwienia dla osób małoletnich i ubezwłasnowolnionych.
Ta zmiana ułatwia zrzeczenie się spadku w imieniu dziecka lub osoby ubezwłasnowolnionej. W przypadku osób małoletnich oraz ubezwłasnowolnionych złożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku może wymagać zezwolenia sądu opiekuńczego. Nowelizacja zakłada, że w takich sytuacjach obowiązujący sześciomiesięczny termin na złożenie takiego oświadczenia zostanie zawieszony na czas trwania postępowania w przedmiocie zezwolenia. Dzięki temu rozwiązaniu osoby małoletnie oraz ubezwłasnowolnione nie będą już obciążane długami spadkowymi z powodu niezależnych od nich kwestii formalnych. Jednocześnie nowelizacja przewiduje, że do zachowania ustawowego terminu do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu wystarczy przed jego upływem złożyć wniosek do sądu. Stanowi to wyjście naprzeciw oczekiwaniom spadkobierców.